“Basiszorg en verhoogde zorg: we tekenen het samen uit”

Sofie Vancraeynest: “Bij de inschrijving vragen we aan de ouders en de leerling of ze een zorggesprek willen. Als dat zo is, bellen we hen even later op. Zo krijgen we voor de start van het schooljaar al een gedetailleerd beeld van de behoeften van de leerling. Die bespreken we dan tijdens de zorgklassenraad, in de derde week van het schooljaar. Bij grotere noden, zoals bijvoorbeeld medische aandoeningen, roepen we de zorgklassenraad nog voor de eerste les samen.”

Sofie Ongenaert: “Soms blijkt uit zo’n telefoontje dat de ouders ons gewoon willen spreken uit ongerustheid. Omdat hun kind in een vorige school gepest werd, bijvoorbeeld. Dan merk je dat zo’n persoonlijk gesprek ouders en leerlingen helpt om met vertrouwen te starten in een nieuwe school.”

Sofie Vancraeynest: “In dat intakegesprek vertrekken we graag vanuit wat er goed verloopt. We vragen ook naar hun talenten. ‘Vertrekken vanuit wat goed verloopt, helpt een leerling om te groeien en zich te oriënteren‘, bevestigt ook talentenexpert Luk Dewulf. Is de leerling graag in actie, creatief aan de slag, is die oplossingsgericht? Alle positieve inzichten helpen om een warm schoolklimaat te creëren.”

Sofie Vancraeynest: “Vaak leidde zo’n eerste telefoontje met de ouders tot een begeleidingsplan. Dat waren tot 2 jaar geleden begeleidingsplannen op maat. Tot we beseften dat we 1 op de 5 leerlingen persoonlijk begeleidden. Onhoudbaar voor een lerarenteam.”

Sofie Ongenaert: “Een voorbeeld: tijdens de examens voorzien we in de school begeleidingslokalen. Daar is het rustiger en krijgen de leerlingen meer tijd. Maar na een tijd kwamen we aan 6 begeleidingslokalen. En het was er vaak drukker dan in de gewone examenlokalen. Ander voorbeeld: leerlingen met een concentratieprobleem kregen vaak een plek op de eerste rij. Dat konden we niet meer garanderen.”

Sofie Vancraeynest: “We besloten de zorgmaatregelen op te lijsten, en voor te leggen aan de kernteams. Dat zijn 14 groepjes van 5 leraren, die telkens een leerjaar en een richting vertegenwoordigen. Bij elke maatregel vinkten ze aan of het ging over ‘brede basiszorg’ of ‘verhoogde zorg’. Na de enquête mochten alle leraren feedback geven op de resultaten.”

Sofie Ongenaert: “Wat bleek uit de bevraging? Wat we beschouwden als verhoogde zorg, verhuisde soms naar basiszorg. Vroeger gaven we de correctiesleutels alleen aan anderstaligen of leerlingen met dyslexie. Die bieden we nu standaard aan, na een afgewerkt leerstofonderdeel. 2 jaar geleden lazen we de vragen alleen voor aan leerlingen die er specifiek nood aan hadden. Nu doen we dat sowieso in de eerste en de tweede graad. We schrapten ook de regel dat leerlingen met een begeleidingsplan op maat op de eerste rij mogen zitten. Nu is de basisregel: we geven alle leerlingen een zo goed mogelijke plek.”

Sofie Vancraeynest: “Onze begeleidingsplannen krompen naar 1 op de 10 leerlingen. En we stapten voor een stuk af van de begeleidingsplannen op maat. Leerlingen met dyslexie, dyscalculie, ADHD of anderstalige leerlingen geven we nu een algemeen begeleidingsplan. De begeleidingslokalen tijdens de examens? Van de 6 zijn er nog maar 3 over. Zo garanderen we dezelfde kwaliteit in onze zorg, maar is ze tegelijk minder tijdrovend.”

Sofie Ongenaert: “Leerlingen die zich welkom voelen, presteren beter. Ze halen hogere punten en gedragen zich positiever. Daarom zetten we volop in op een warm schoolklimaat, het hele schooljaar door. Leerlingen met een begeleidingsplan mogen bijvoorbeeld een begeleidingscoach kiezen, een leraar met wie ze in de loop van het jaar samenzitten om hun begeleidingsplan te bespreken. De coach koppelt dat gesprek dan terug naar de klassenraad en het zorgteam. Zo maak je van een begeleidingsplan een dynamisch document.”

Sofie Vancraeynest: “We moedigen de leraren ook aan om de dag te beginnen met proactieve cirkelgesprekken: klasgesprekken waarbij leerlingen vertellen zonder dat anderen oordelen. Zo voelen ze zich veilig. Je begint met alledaagse gesprekken. Eens ze de methodiek onder de knie hebben, reflecteren ze over eventuele netelige kwesties zonder dat het uit de hand loopt.”

Sofie Ongenaert: “Na conflict focussen we niet alleen op straf, maar ook op herstel. In een oude schoolcultuur gaf je leerlingen een strafstudie, en daarmee was de kous af. Dat werkt niet meer. Het is belangrijk dat je conflicten in overleg oplost. Daarvoor wacht je het best tot iedereen wat afgekoeld is. Onze wijsheid: ‘Smeed het ijzer wanneer het weer koud is.’”

Sofie Ongenaert: “Hoe kunnen we ons schoolklimaat nog verbeteren? Leraren én leerlingen geven aan dat ze duidelijkere schoolafspraken willen. Kernteams van leraren én de leerlingenraad herbekijken jaarlijks of wanneer dat nodig voelt het schoolreglement. Wat kan er concreter? Een zin als ‘De leerling draagt gepaste kleding’, daarmee kan je alle kanten uit. Mag een broek met gaten? Dat was pakweg 10 jaar geleden nog ondenkbaar. Terwijl we daar nu anders tegenaan kijken. Maar op een stageplek blijft het een no-go.”

“Duidelijke afspraken maken en een herstelbeleid uitwerken, dat zijn de 2 speerpunten voor onze leefzorg. Met de werkgroep ‘Vruchtbaar schoolklimaat’, sleutelen we daar dagelijks aan. Die naam verwoordt perfect wat we willen bereiken.”

Sofie Vancraeynest: “Slagen wij er als school in om alle leerlingen een brede basiszorg te geven? We zetten in op brede zorgmaatregelen, maar scoren we daar effectief ook goed op? Om daar zicht op te krijgen, bevragen we jaarlijks leerlingen uit verschillende jaren en richtingen. Zo houden we onze brede basiszorg levendig. Want zaken die goed verlopen en verbeterpunten zijn er altijd!”